Νίκος Σοφιανός: "Με την τέχνη του αγώνα πιο δυνατοί, προχωράμε"

Αποσπάσματα από την ομιλία του Νίκου Σοφιανού στην εκδήλωση με θέμα «Με την τέχνη του αγώνα πιο δυνατοί, προχωράμε» που οργάνωσε την Τρίτη 14 Ιουλίου, στην Τεχνόπολη στο Γκάζι, η Τομεακή Οργάνωση Καλλιτεχνών της ΚΟ Αττικής του ΚΚΕ.

«Το κάλεσμα για τη σημερινή μας συγκέντρωση "Με την τέχνη του αγώνα" έγινε πράξη στις μεγάλες κινητοποιήσεις των εργαζομένων στο χώρο της Τέχνης και του Πολιτισμού που είχαν πρωτοφανή συμμετοχή. Μια προσπάθεια που έβγαλε στο δρόμο χιλιάδες ανθρώπους του Πολιτισμού όχι μόνο κάτω από την πίεση του βιοπορισμού, αλλά και κάτω από την ανάγκη, τη διάθεση να εκφραστούν και να δώσουν δημιουργική διέξοδο πάνω στην Τέχνη τους.

Το ότι είμαστε πιο δυνατοί σήμερα, για να επανέλθω στο κάλεσμα της συγκέντρωσης, βασίζεται σε γεγονότα. Σε γεγονότα που δημιούργησε η δική σας πρωτοπόρα δράση, η δική σας συμβολή στα Σωματεία. Στα Σωματεία, τα οποία αυτήν την περίοδο και με τη σημαντική δράση, την παρουσία, τη συμβολή των κομμουνιστών έκαναν σοβαρά βήματα. Ο Πανελλήνιος Μουσικός Σύλλογος είναι σήμερα ένα ακόμα πιο ισχυρό συνδικάτο με πολλά νέα παραρτήματα σε πολλές πόλεις της Ελλάδας. Στο Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών έγιναν εκατοντάδες εγγραφές το προηγούμενο διάστημα και τριπλασιάστηκε η συμμετοχή στις πρόσφατες εκλογές αναδεικνύοντας πρώτη δύναμη, κόντρα σε όσους δεν το ήθελαν, τον αγωνιστικό, ενωτικό συνδυασμό στον οποίο συμμετείχαν και στήριξαν οι κομμουνιστές. Ιδια σοβαρή προσπάθεια γίνεται και στο Επιμελητήριο Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος με τους κομμουνιστές και τους συνεργαζόμενους στη διοίκησή του, παλεύοντας κόντρα στα μεγαθήρια, στα ιδρύματα. Σοβαρή προσπάθεια επίσης γίνεται και συνολικά στον χώρο του Θεάματος - Ακροάματος με την παρουσία πλέον του Σωματείου Εργαζομένων στο Θέαμα - Ακρόαμα, το οποίο με Γενικές Συνελεύσεις, με προσπάθειες να παρέμβει στους εργασιακούς χώρους δίνει τη μάχη για το μεροκάματο. Ολα αυτά είναι δεδομένα, τα οποία πρέπει να αξιολογήσουμε. Είναι δεδομένα που δημιουργήθηκαν από μια αποτελεσματική, κοπιαστική δουλειά ερχόμενοι σε επαφή με ευρύτερες εργατικές - λαϊκές μάζες, με ανθρώπους που μοχθούν στο χώρο του Πολιτισμού και που έκαναν το βήμα να παλέψουν μαζί μας.

Είμαστε ήδη μέσα σε μια νέα καπιταλιστική οικονομική κρίση. Πάνε τα μεγάλα λόγια για τη δίκαιη ανάπτυξη, για την ανάπτυξη για όλους. Σήμερα, είμαστε σε κρίση, η οποία επιταχύνθηκε από την πανδημία και δεν προκλήθηκε από αυτήν. Είμαστε, επίσης, μέσα στην εξέλιξη πανδημίας και δεν χωρά κανένας εφησυχασμός. Ούτε όσον αφορά τα μέτρα ατομικής προστασίας ούτε όσον αφορά την απαίτηση, τη διεκδίκηση για πραγματική ενίσχυση του δημόσιου τομέα Υγείας.

Παράλληλα, οι εξελίξεις στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο στέλνουν μηνύματα που δείχνουν μόνο νέους κινδύνους για τον λαό μας και τους γειτονικούς λαούς, καθώς πυκνώνουν οι ενδοϊμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί, οι σπίθες δηλαδή που μπορεί να γίνουν φωτιά.

Σε αυτό το πλαίσιο, η ΝΔ υλοποιεί την πολιτική της και μάλιστα με το απαραίτητο συμπλήρωμα, την ένταση δηλαδή της κρατικής τρομοκρατίας, της καταστολής όπως αυτή αποτυπώνεται γραμμή προς γραμμή στο νομοσχέδιο που ψήφισε η κυβέρνηση της ΝΔ για τον περιορισμό των διαδηλώσεων.

Πολλά γεγονότα. Φυσικά, καθένα έχει την αυτοτέλειά του. Αλλά και καθένα μπορεί να φωτίσει ένα βασικό συμπέρασμα: Σήμερα ο λαός μας ζει διαρκώς με τους κινδύνους και τα προβλήματα να πολλαπλασιάζονται, τη στιγμή που όλο και διευρύνονται οι δυνατότητες, για να ζει με σύγχρονους όρους και δικαιώματα στη δουλειά, στην Υγεία, στη μόρφωση των παιδιών, στον Πολιτισμό, στην αναψυχή, στην ασφάλεια.

Αυτό το συμπέρασμα είναι βασικό για τον προσανατολισμό της πάλης, την οργάνωσή της, την αντοχή της, τη συσπείρωση νέων εργατικών - λαϊκών δυνάμεων γύρω από την πρόταση πάλης και διεξόδου του ΚΚΕ, τη συμμετοχή στον οργανωμένο αγώνα, στα σωματεία, στους συλλόγους, στους φορείς των φοιτητών - σπουδαστών, στο γυναικείο ριζοσπαστικό κίνημα. Για να δυναμώνει η Κοινωνική Συμμαχία όσων σήμερα πλήττονται. Δηλαδή, της συντριπτικής πλειοψηφίας του λαού μας. Ενάντια στον κοινό και μεγάλο ένοχο, το μεγάλο κεφάλαιο, το κράτος του, τις κυβερνήσεις και τα κόμματά του.

Και στον χώρο του Πολιτισμού, η μεγάλη πλειοψηφία των ανθρώπων του (εργαζόμενοι, επαγγελματίες, μικρές επιχειρήσεις) βρίσκονται στη δίνη της νέας καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης. Δίνη που εκφράζεται με απότομη επιδείνωση της ζωής τους, καθώς τα όποια εισοδήματα έχουν σταματήσει καιρό, καθώς περιμένουν κάποιες δουλειές αν ανοίξουν από Αύγουστο - Σεπτέμβρη, από φθινόπωρο βλέπουμε... Βέβαια, και πριν από τον κορονοϊό η ανασφάλεια, η οποία έχει μεγαλώσει, ήταν παρούσα στον χώρο σας. Ο αγώνας για την επιβίωση αγκαλιάζει πλέον όλο και περισσότερους. Μαζί με αυτόν τον αγώνα όμως, μεγαλώνει και ο ανταγωνισμός. Σβήνουν, από τη μια, αλλά "γεννιούνται" νέες αυταπάτες. Αναζητούνται νέοι "προστάτες".

Ταυτόχρονα, έχει ανοίξει και λόγω της πανδημίας η συζήτηση για το μέλλον των Τεχνών και ιδιαίτερα του θεάτρου, όχι μόνο όσον αφορά στις εργασιακές σχέσεις, αλλά συνολικότερα το πώς θα διαμορφωθεί το τοπίο της πολιτιστικής παραγωγής κατά την κρίση και την επόμενη μέρα. Αφορμή, φυσικά, στάθηκε η προβολή δεκάδων διαδικτυακών παραστάσεων, ιδιαίτερα από μεγάλα ιδρύματα, που συνοδεύτηκε με τη συζήτηση αν μπορούν να σταθούν πιο μικροί παραγωγοί, αν χρειάζονται τόσες παραστάσεις, γενικότερα αν χρειάζονται τόσοι ηθοποιοί και καλλιτέχνες, τι θα γίνει με τις σχολές και τη θεατρική επαγγελματική εκπαίδευση. Δηλαδή, στην πορεία αυτού του διαστήματος η συζήτηση δεν στεκόταν μόνο στους όρους της επιβίωσης - στα επιδόματα - αλλά γενικευόταν σε πολλές περιπτώσεις με την ατζέντα που η κυβέρνηση έθετε σε συντονισμό με τις επιχειρήσεις, τους επιχειρηματίες της Τέχνης και τα συγκροτήματα.

Η κατάσταση θα επιδεινωθεί και άλλο για τους ανέργους και τους εργαζόμενους. Δεν αποτελούν εξαίρεση οι εργαζόμενοι, οι αυτοαπασχολούμενοι στον Πολιτισμό. Δεν είναι οι παραγκωνισμένοι της κοινωνίας, "γι' αυτό δεν θέλουμε να βλέπετε τα έργα μας, να ακούτε τη μουσική μας". Τον Ιούνη με τα πρόσφατα στοιχεία έχουμε 200.000 απολύσεις, 1.162.000 ανέργους και από αυτούς μόλις το 15,3% επιδοτείται. Η περίφημη στήριξη της εργασίας, για την οποία πλειοδοτεί η ΝΔ με τον ΣΥΡΙΖΑ, είναι το όχημα για νέο ξήλωμα των όποιων εργασιακών δικαιωμάτων, μισθών, θέσεων εργασίας. Δεν είναι τυχαίο που, ενώ οι ΠΝΠ που πάρθηκαν την περίοδο της πανδημίας ελαστικοποιούσαν ακόμα περισσότερο αυτό που αποκαλούν αγορά εργασίας, ενώ έχουν αρθεί τα μέτρα του lockdown, τα μέτρα που αφορούν στις εργασιακές σχέσεις παραμένουν σε ισχύ. Και φυσικά οι ΠΝΠ πρόσθεσαν σε αυτά που προϋπήρχαν. Και σε αυτά τα εργαλεία που είχε η άρχουσα τάξη, που είχε η εργοδοσία πρέπει να προσθέσουμε και τις απαλλαγές και τις διευκολύνσεις για την πληρωμή των χρεών, για να κάνουμε λογαριασμό, για το ποιος τελικά πληρώνει και τη νέα κρίση.

Δεν μοιραζόμαστε, λοιπόν, το ίδιο άγχος, την ανασφάλεια, την ανέχεια με τους μεγάλους ομίλους, τα ιδρύματα, τους επιχειρηματίες του χώρου του Πολιτισμού. Αυτήν την αλήθεια ότι δεν "βράζουμε" όλοι στο ίδιο καζάνι, ότι δεν είμαστε όλοι αυτοί που συζητούν γύρω από ένα τραπέζι για να βρουν κοινά αιτήματα. Αυτήν την αλήθεια την κρύβουν οι κάθε λογής κινηματικοί, "ανεξάρτητοι", οι κάθε λογής "διαδικτυακοί αγωνιζόμενοι". Δεν υπάρχουν λύσεις και προτάσεις που ικανοποιούν όλους, και αυτούς που επενδύουν κεφάλαια στον Πολιτισμό - Τουρισμό και την πλειοψηφία των ανθρώπων που μοχθούν να ζήσουν, να δημιουργήσουν με την Τέχνη τους.

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, η κυβέρνηση καθόλου δεν "αγνόησε" τους καλλιτέχνες, όπως κατηγορήθηκε από τις άλλες δυνάμεις, κυρίως από τον ΣΥΡΙΖΑ. Με σταθερότητα και ταχύτητα προώθησε τις βασικές της επιδιώξεις: Ψηφιακός μετασχηματισμός - εξωστρέφεια, ανταγωνιστικότητα - επιχειρηματικότητα, σύμπραξη με ΝΠΔΔ - ΝΠΙΔ, είναι η προτεραιότητα της κυβέρνησης και για τον Πολιτισμό. Αυτό σημαίνει μεγαλύτερη κερδοφορία των επενδύσεων στον Πολιτισμό, μετατροπή του σε εξαγώγιμο εμπόρευμα, πόλο έλξης τουρισμού, μαζί και πολιτιστικού τουρισμού, αλλά και θεσμική και οικονομική στήριξη των επιχειρηματικών ομίλων. Ετσι, μέσα από τον ψηφιακό πολιτισμό θα πολλαπλασιάζεται "το κοινό" όπου απευθύνονται τα καλλιτεχνικά έργα, ενώ καθώς αφαιρείται το πνευματικό και συγγενικό δικαίωμα θα πλουτίζουν περισσότερο οι επιχειρηματίες εκείνοι που μπορούν καλύτερα και πιο αποτελεσματικά να προσαρμόσουν τη δουλειά τους στη νέα ψηφιακή εποχή. Το ψηφιακό, αλλά και το διά ζώσης καλλιτεχνικό έργο θεωρείται μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας, που μαζί με το φυσικό τοπίο γίνεται πόλος έλξης τουρισμού. Σε αυτήν την κατεύθυνση, εντάσσεται τώρα περισσότερο εκτός από τους αρχαιολογικούς χώρους και ο σύγχρονος πολιτισμός.

Η στρατηγική αυτή εξηγεί τη σύνδεση των κεφαλαίων που συνδέονται με τον Πολιτισμό με τα αντίστοιχα κεφάλαια στο χώρο του Τουρισμού. Δεν είναι τυχαίο ότι σε τελευταία συνάντηση της ΠΟΘΑ με εργοδότες και παραγωγούς αναφέρθηκε πως υπάρχει πλήρης σύνδεση με τον ΣΕΤΕ από τον οποίο παίρνουν συμβουλές και ακολουθούν την τακτική του. Ούτε είναι τυχαίο ότι προβάλλουν ως λύση τη σύμβαση της Ομοσπονδίας Τουρισμού, σύμβαση που νομιμοποιεί 14 διαφορετικές εργασιακές σχέσεις. Αυτόν τον σχεδιασμό υπηρετούν και οι παρεμβάσεις του δήμου της Αθήνας, που, μαζί με τους συνδυασμούς του ΣΥΡΙΖΑ και του ΚΙΝΑΛ, υλοποιεί ο δήμαρχος με τη μεγάλη περιπέτεια που τον βάφτισαν "ο μεγάλος περίπατος". Οδηγούν σε αλλαγή χρήσης γης, δημιουργώντας ένα ανοιχτό mall στο εμπορικό - ιστορικό κέντρο της Αθήνας. Ενα "τουριστικό νησί" για τις μεγάλες επιχειρήσεις, ξενοδοχειακές, ψυχαγωγικές, εστίασης, πουλώντας τουρισμό μαζί με πολιτιστικό προϊόν, αρχαίο και σύγχρονο.

Βασική πλευρά της κυβερνητικής πολιτικής αποτελεί το χτύπημα στις εργασιακές σχέσεις, αφού καθιερώνεται η μαύρη εργασία, η ωρομίσθια, η απλήρωτη πρόβα, η αυτασφάλιση, αμφισβητούνται οι ενιαίοι όροι αμοιβής για τους εργαζόμενους, όπως κατοχυρώνονταν από τις Συμβάσεις Εργασίας παλιότερα. Οι Συμβάσεις Εργασίας χαρακτηρίστηκαν από την υπουργό παρωχημένες μορφές, ενώ φαίνεται να προκρίνεται το "μοντέλο" των ισχυρών καπιταλιστικών χωρών και κύρια της Αμερικής όπου οι καλλιτέχνες δουλεύουν κυρίως εξαρτώμενοι από γραφεία ατζέντηδων με το κόστος της Ασφάλισης δικό τους, κατηγοριοποιημένοι με μόλις το 2% να ζουν από τη δουλειά τους. Αυτόν τον στόχο του ξεσκαρταρίσματος, αλλά και της διαμόρφωσης μιας δεξαμενής, από την οποία οι επιχειρηματίες θα αντλούν το δυναμικό τους, πιθανολογείται ότι θα παίξει και το Μητρώο Καλλιτεχνών, από το οποίο είναι το πιο πιθανό στην πορεία να πεταχτούν έξω όσοι δεν επιβιώνουν αποκλειστικά από την καλλιτεχνική εργασία. Πάνω από όλα επιδιώκεται η καθολική υποταγή των καλλιτεχνών, ο πλήρης έλεγχος του περιεχομένου και της Τέχνης, η μαχητική στράτευση στους στόχους του συστήματος, που μάλιστα συνοδεύεται και με κατάρες στη στρατευμένη Τέχνη...».